پروژه‌ای ملی به نام نوسازی بافت‌های فرسوده
دولت‌های یازدهم و دوازدهم پروژه نوسازی بافت فرسوده مسکن ناایمن با جمعیت ۲۰ میلیون نفری را آغاز کرده، اجرای این پروژه ملی و تحقق اهداف آن بدون همراهی بخش خصوصی و مشارکت مردم امکان پذیر نیست.
به گزارش راه روز، یکی از مهم‌ترین مشکل امروز کلان شهر‌های کشورمان گسترش پفکی است به این معنا که هر چه بر جمعیت حاشیه شهرها اضافه و مساحت آن بیشتر شده، شهر از مرکز و درون دچار پوسیدگی و فرسودگی می‌شود. هر چند که در ابتدا کلان شهر تهران به این بیماری مبتلا بود، اما به مرور بسیاری از شهر‌های بزرگ از جمله مشهد، اهواز، تبریز به این عارضه دچار شدند.
طبق آمار‌های رسمی وزارت راه و شهرسازی؛ در سال ۱۳۴۵ جمعیت شهر تهران ۲ میلیون و ۹۸۰ هزار نفر بوده با جمعیت حاشیه شهری بسیار اندک و در طرح جامعی که در سال ۴۵ به تصویب رسید پیش‌بینی شد که تهران در سال ۱۳۷۰ به جمعیت ۵.۵ میلیونی برسد، اما در عمل این رشد جمعیت در سال ۷۰ به حدود ۶.۳ میلیون نفر رسید. همچنین در سال ۹۵ جمعیت شهر تهران به ۸.۷ میلیون نفر رسید یعنی در طول ۲۵ سال بعدی حدود ۲.۴ میلیون نفر به جمعیت شهر تهران اضافه شد.
اما نکته مهم که باعث بی انضباطی شهری و ایجاد این حجم از بافت فرسوده شد این بود که در طول سال‌های ۴۵ تا ۹۵ و در حدود ۵۰ سال جمعیت شهر تهران ۳ برابر و جمعیت پیرامون شهر ۵ برابر شد.
بی ضابطگی در برنامه ریزی و طرح ریزی شهری و نبود سیاست‌های مهار مهاجرت باعث شد که امروز حدود ۵ هزار و ٨٠٠ هکتار بافت فرسوده و ناکارآمد تنها در کلان شهر تهران وجود داشته باشد و زندگی دو میلیون نفر درگیر این موضوع شود.
راهکاری که در دو دهه قبل دولت به دنبال اجرای آن است تا از روند گسترش بافت ناکارآمد شهری و بافت فرسوده بکاهد و کیفیت زندگی ساکنان آن منطقه را ارتقا دهد، نوسازی و بازسازی این مناطق در قالب پروژه بازآفرینی شهری بوده است.
حال اینکه به هر دلیلی یا اجرای نادرست یا همکاری نکردن مردم منطقه این طرح به اجرا نرسید تا اینکه در دولت یازدهم با ساز و کاری متفاوت که مهم‌ترین آن رویکرد محله محوری به جای پروژه محوری و جلب مشارکت مردمی بوده در چند منطقه پروژه بازآفرینی با موفقیت در چند منطقه به اجرا رساند و یا در حال اجرا است. یکی از نمونه‌های موفق در حال اجرا پروژه بازآفرینی ١٠٠ واحدی در محله سیروس تهران واقع در منطقه ١٢ است.
سیاست دولت با تشکیل ستاد ملی بازآفرینی شهری که در راس آن رییس جمهوری قرار دارد، نوسازی بافت ناکارآمد شهری در ٢٧٠٠ محله در طول ١٠ سال آینده است که این مگاپروژه به اعتبارات سالانه ٢۵ هزار میلیارد تومان نیاز دارد.
** برنامه‌های دولت برای بازآفرینی بافت فرسوده
«هوشنگ عشایری»، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت عمران و بهسازی شهری در گفت: وگو با گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش‌های خبری ایرنا درباره برنامه‌های دولت برای بازآفرینی بافت‌های ناکارآمد و فرسوده، گفت: اولویت دولت از اجرای بازآفرینی شهری ارتقای تاب آوری محله مورد نظر است، اما در کنار آن دو هدف ارتقا زیست پذیری و کیفیت زندگی شهری محله را دنبال می‌کنیم.
وی با اشاره به سه ویژگی بافت‌های ناکارآمد و فرسوده گفت: ریزدانگی به معنای کم متراژ بودن واحد‌های مسکونی و تراکم بالای آنها، معبر با عرض کم و مقاوم نبودن واحد‌ها از جمله سه ویژگی مهم محلات بافت فرسوده به شمار می‌آید.
معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به محله سیروس اظهار داشت: در حالت استاندارد سرانه تعداد واحد‌های مسکونی در هر هکتار باید حدود ٧٠ واحد باشد، اما این رقم در این محله ١٢٠ واحد در هکتار است.
عشایری با تاکید بر ضرورت اجرای برنامه‌های مصوب در ستاد بازآفرینی شهری گفت: در حال حاضر ٣٠ درصد جمعیت شهری کشورمان دربافت ناکارآمد و فرسوده زندگی میکنند و به عبارت دیگر جمعیت ٢٠ میلیون نفری در حال زندگی با مخاطرات این محله‌ها هستند.
وی افزود: اگر هر خانوار را ۴ نفر فرض کنیم،۴ میلیون خانوار در این بافت‌ها با حداقل کیفیت در حال زندگی هستند که تنها در کلان شهر تهران این رقم به حدود ٢ میلیون نفر می‌رسد.
عشایری با اشاره به برنامه‌های ستاد باز آفرینی شهری گفت: در طول پنج عملیات باز آفرینی ١٣٣۴ محله به اجرا می‌رسد البته در افق ١٠ ساله ٢٧٠٠ محله شناسایی شده باید نوسازی شوند.
وی ادامه داد: در این نوسازی و بازسازی‌ها خدمات روبنایی و زیربنایی با مشارکت مردمی و نهاد توسعه گر (بخش خصوصی) به ساکنان بافت‌ها ارایه خواهد شد.
مدیرعامل شرکت عمران و بهسازی شهری با اشاره به اعتبارات مورد نیاز برای اجرای این پروژه گفت: اعتبارات مورد نیاز سالانه ٢۵ هزار میلیارد تومان است که ١٠ هزار میلیارد تومان باید توسط بخش خصوصی یا نهاد توسعه گر،٧ هزار میلیارد توسط شهرداری‌ها و ٨ هزار میلیارد تومان هم توسط دولت تامین شود.
وی با اشاره به اقدامات انجام شده از جمله پرداخت وام‌های ۵٠ میلیون تومانی به ساخت و ساز در بافت‌های فرسوده گفت: در طول چهار سال گذشته دولت یازدهم توانست ردیف‌های اعتباری قابل توجهی در شرایط تنگنای مالی دولت برای احیای بافت فرسوده تعریف کند، اعطای ۳۰۰ هزار فقره تسهیلات ارزان قیمت، تامین منابع ۱۰۰۰ میلیارد تومانی از اعتبارات بانک مرکزی و افزایش سقف تسهیلات خرید مسکن در بافت فرسوده تا سقف ۵۰ میلیون تومان تنها بخشی از عملکرد و پیگیری‌های وزارت راه وشهرسازی در حوزه بافت فرسوده بوده است.
معاون وزیر راه و شهرسازی افزود: تاکنون ۸۶۰ پروژه در ۳۵۲ محله و ۱۶۸ شهر در حال اجرا بوده ساخت ۵۵ هزار واحد مسکونی در بافت فرسوده تهران برای افق ۵ ساله، هدف‌گذاری شده است و دی ماه سال گذشته ساخت ١٠٠ واحد در محله سیروس تهران کلنگ زنی شد که در طول دو سال واحد‌های جدید به ساکنان بافت تحویل داده می‌شود.
**مردم و بخش خصوصی به کمک دولت بیایند
سیاست دولت تدبیر در بخش مسکن و شهرسازی دخالت در بازار و انتخاب مردم نیست. چنانکه دیدیم دولت‌های نهم و دهم با اجرای پروژه گران ١٠٠ هزار میلیارد تومانی و شروع پروژه مسکن مهر نتوانستند مشکلات اقتصاد مسکن را رفع کنند و این دخالت چیزی جز ایجاد تورم ۴٠ درصدی و انبوهی از واحد‌های مسکونی کم کیفیت در حاشیه شهرها به جا نگذاشت.
حال اینکه دولت روحانی و مردان اقتصادی این دولت با اجرای بازآفرینی شهری در کنار تامین مسکن مردم اهداف دیگری از جمله نوسازی بافت‌های فرسوده درون شهرها، مهار رشد حاشیه نشینی، ارتقای کیفیت زندگی و افزایش تاب آوری خانه‌ها در برابر بحران‌هایی مانند زلزله را دنبال می‌کند.
به طور قطع تامین ٢۵ هزار میلیارد تومان اعتبار برای تحقق این اهداف در توان دولت نیست بنابراین بهترین روش استفاده از مشارکت‌های مردم یعنی خود ساکنان محلات و بخش خصوصی به عنوان نهادتوسعه گر و حلقه اتصال مردم به دولت است. در این راستا دولت سود ١٨ درصدی سرمایه ذاران را تضمین می‌کند و به متقاضیان وام‌های یارانه‌ای ۵٠ میلیون تومانی برای ساخت هر واحد مسکونی در بافت فرسوده با بهره ٩ درصد ارایه خواهد کرد. از این رو تنها با حضور سرمایه گذار بخش خصوصی و مشارکت و همراهی مردم ساکن این بافت‌ها امکان اجرای این پروژه ملی وجود خواهد داشت.
منبع: ایرنا
لینک کوتاه : raaherooz.com/0005Kz